مرجعیت شیعه به‌مثابه کنشگر بین‌المللی؛ مطالعۀ الگوهای کنش نهاد اجتماعی مرجعیت در گذر تاریخ
نویسندگان
چکیده مقاله:
مرجعیت، اصلی‌ترین نهاد اجتماعی متولی امر دین و عهده‌دار نقش رهبری شیعیان در موضوعات مختلف سیاسی و اجتماعی است. این نهاد، بر اساس اندیشۀ نیابت فقیهان جامع‌الشرایط از امام معصوم شکل گرفته، از مبانی خاص عقلانیت و تصمیم‌گیری و منابع خاص قدرت برخوردار است و در سطوح مختلف سرزمینی و فرا سرزمینی، ایفای نقش می‌کند. اینک این سؤال مطرح است که چگونه می‌توان کنشگری بین‌المللی نهاد مرجعیت را با استفاده از مؤلفه‌های بازیگران روابط بین‌الملل تبیین کرد. بر این اساس، با هدف شناسایی الگوها و شاخص‌های رفتار فرا سرزمینی این نهاد سه معیار اساسیِ بهره‌گیری از منابع قدرت، تأثیرگذاری بر فرایندها و رویه‌ها و نظام انگاره‌ای به‌عنوان معیارهای اصلی کنشگری در نظریه‌های روابط بین‌الملل استخراج گردیده و بر اساس آن، میزان برخورداری نهاد مرجعیت از شاخصه‌های مذکور به آزمون گذارده می‌شود. بدین منظور، با استفاده از رویکرد وابستگی به مسیر، از روش‌های پژوهش تاریخی کیفی، ضمن مطالعۀ ادوار مرجعیت و تقسیم‌بندی آن بر مبنای معیار دانش روابط بین‌الملل، مفاصل حیاتی یا بزنگاه‌های تاریخی را شناسایی و الگوی این نقش‌آفرینی را تبیین می‌کند. درنهایت شواهد عینی کنشگری این نهاد را در عرصۀ فراملی، با ویژگی‌های بازیگران بین‌المللی مقایسه می‌کند. فرضیۀ اولیۀ نویسنده، انطباق مصادیق تاریخی با مشخصات بازیگران در روابط بین‌الملل است که در طول این مطالعه، مورد آزمون قرار خواهد گرفت. همچنین نویسنده بر این باور است که شرایط زمان و مکان و میزان تحقق منافع و اهداف، عناصر زمینه‌ای تأثیرگذاری و شکل‌دهندۀ الگوی رفتاری این نهاد اجتماعی است.
منابع مشابه
بر هم کنش مرجعیت، حکومت و جامعه در دوران مرجعیت آیت الله بروجردی
مرجعیت شیعه در تحولات اجتماعی ـ سیاسی معاصر ایران، حضوری پررنگ و با نقش های متفاوت و گاه متضاد داشته است. چنین حضوری، گاه درجهت کنشگری و مبدأ تغییر واقع شدن بوده است (حضور فعال شماری از علما و مراجع برجسته در جریان انقلاب مشروطه)، گاه درجهت تأثیرپذیری و واکنش در مواجهه با تحولات بوده است (مواجهه با مدرنیزاسیون اجباری رضا شاه در ایران) و گاه در قالب سکوت و انفعال ظاهر شده است (سکوت مرجع وقت شیعه...
متن کاملکارکردهای سیاسی «نهاد مرجعیت» از انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی
در نبود احزاب سیاسی کارآمد در جامعه ایرانی در سال‌های بین انقلاب مشروطه تا انقلاب اسلامی، نهاد مرجعیت با توجه به خاستگاه مذهبی و پایگاه اجتماعی خود در جامعه توانست برخی از کارکردهای احزاب سیاسی را در جامعه برعهده گیرد. هرچند کارکردهای سیاسی نهاد مرجعیت در ایران، برخاسته از خاستگاه مذهبی آن است؛ اما به‌خودی‌خود وجهی بارز از فعالیت‌های این نهاد است. سازوکارهای اعمال قدرت در نهاد مرجعیت با نهادها...
متن کاملبرهمکنش مرجعیت، حکومت و جامعه در دوران مرجعیت آیت‌الله بروجردی
مرجعیت شیعه در تحولات اجتماعی ـ سیاسی معاصر ایران، حضوری پررنگ و با نقش‌های متفاوت و گاه متضاد داشته است. چنین حضوری، گاه درجهت کنشگری و مبدأ تغییر واقع شدن بوده است (حضور فعال شماری از علما و مراجع برجسته در جریان انقلاب مشروطه)، گاه درجهت تأثیرپذیری و واکنش در مواجهه با تحولات بوده است (مواجهه با مدرنیزاسیون اجباری رضا شاه در ایران) و گاه در قالب سکوت و انفعال ظاهر شده است (سکوت مرجع وقت شی...
متن کاملمرجعیت نظری دیوان بین‌المللی دادگستری
منطق مورد استفاده در حقوق، نمی‌تواند محدود به منطق صوری باشد، زیرا حقوق، حوزۀ قضاوت‌های ارزشی است که اثبات ریاضی و آزمایش تجربی را برنمی‌تابد. منطق حقوق، منطق اقناع و احتجاج است. نظریۀ احتجاج به بررسی استدلال‌هایی می‌پردازد که در مورد قضاوت‌های ارزشی به‌کار می‌روند. یکی از استدلال‌هایی که در این نظریه کاربرد دارد، «احتجاج مبتنی بر مرجعیت» است. در این احتجاج، مرجعیت نظری یک شخص یا نهاد به‌عنوان ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 14 شماره 51
صفحات 32- 56
تاریخ انتشار 2018-07-23
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023